Tijdens de drooglegging van de Heerhugowaard maalden de strijkmolens overtollig water van de Raakmaatsboezem in de op 40 cm hoger staande Schermer(boezem). Omdat de opvoerhoogte gering was; ze “streken het water af”, werden ze strijkmolens genoemd. De boezemmolens waren nodig omdat de uitstroom van de Raaksmaatsboezem naar het noorden onvoldoende was om het polderwater af te voeren uit de droog te leggen en te houden polder.
Een strijkmolen is een watermolen met een zeer geringe opvoerhoogte, die het water als het ware “wegstrijkt” van de ene naar de andere boezem. De molen heeft zelf geen functie als poldermolen, hoewel de constructie ervan gelijk is. In feite is het een boezemgemaal. De term “strijkmolen” werd alleen in Noord-Holland gebruikt. Alle strijkmolens bemaalden de Schermerboezem; er stonden er oorspronkelijk veertien. Toen in 1941 de waterhuishouding werd veranderd, verloren de op dat moment nog bestaande strijkmolens hun functie. Acht van deze strijkmolens bestaan nog steeds.
Bron: Wikipedia
De Zes Wielen
Langs de Molenkade Alkmaar/Oudorp hebben zes strijkmolens gestaan. In 1688 is de meest oostelijke molen door brand verloren gegaan en niet herbouwd. De andere vijf werden aangeduid met letters. Vanuit Alkmaar gezien de A, B, C, D en E. Ze staan bekend als “De Zes Wielen”. Strijkmolen A werd in 1941 gedemonteerd met de bedoeling deze in het Nederlands Openluchtmuseum te herbouwen. Tijdens een luchtaanval ging de gedemonteerde molen echter alsnog verloren.
“Achter Oudorp” nabij de kippenbrug bevindt zich nog de zogenaamde Ambachtsmolen uit 1632, die werd gebouwd voor de polder Geestmerambacht.
Strijkmolen D
Op 10 maart 2000 zijn de strijkmolens aan de Hoornse Vaart en de Ambachtsmolen achter Oudorp overgedragen aan de Molenstichting Alkmaar. In Molen D werd Tom Kreuning aangenomen als molenaar. Tom is net als de andere molenaars op de Molenkade een fanatiek molenaar. Tot 2008 kregen de molenaars een draaipremie van de Provincie. Deze draaipremie is in 2008 afgeschaft.
Lees meer over molen D op de website.
Meer informatie over (strijk)molens lees je op de website van Molenstichting Alkmaar.
Nationaal Molenweekend
Het Nationale Molenweekend was in 2022 op 14 en 15 mei. Meestal is molen D dan open voor bezoekers. Kijk voor meer informatie op de website van de Nationale Molendag.
Bij Rustenburg staan nog drie andere strijkmolens (I, K en L). Tot 1941 hebben deze strijkmolens dienst gedaan. In dat jaar werd de Raaksmaatsboezem gemeen gelegd (dat wil zeggen op hetzelfde niveau gebracht en met elkaar in verbinding gesteld) met de Schermerboezem. Hierdoor verloren alle strijkmolens hun functie en werden buiten bedrijf gesteld.